Indicatoren decubitus

Belang

Decubitus (doorliggen, doorligwonde) is een beschadiging van de huid en/of het weefsel onder de huid. Decubitus ontstaat bij patiënten die minder in staat zijn zichzelf te verplaatsen waardoor aanhoudende druk ontstaat op de huid, vaak in combinatie met schuifkrachten. Risicoplaatsen zijn de stuit, zitknobbels, hielen, ellebogen, schouders, heupen of het achterhoofd.

Decubitus veroorzaakt bij de patiënt veel pijn en ongemak. De verzorging van decubitus is tijdrovend en duur. Daarom is de preventie van decubitus zeer belangrijk.

Resultaten

Interpretatie

Uit een steekproef van gehospitaliseerde patiënten in 22 ziekenhuizen van het Vlaams Ziekenhuisnetwerk KU Leuven bleek dat in 2021 bij 3,39 % van de gehospitaliseerde patiënten een vorm van doorligwonden voorkwam. In totaal werden in deze steekproef 123.938 patiënten opgenomen.

De aanwezigheid (prevalentie) van ernstige decubitus categorie 2,3,4 bedroeg bij een meting in 2008 in 84 Belgische ziekenhuizen 7%  (Vanderwee K et al. BMJ Qual Saf 2011). De ziekenhuizen van het VznkuL scoren dus gemiddeld lager dan de prevalentiecijfers uit deze studie. Een werkgroep rond decubitus preventie werkt ondertussen aan het nog verder verbeteren van de resultaten, meer bepaald op het vlak van inzet preventieve middelen. Zo werd deze registratie o.a. verder verfijnd door het aantal decubitus letsels te meten dat ontstaan is tijdens het verblijf in het ziekenhuis zelf.

Definitie

Decubitus prevalentie =

Teller: aantal patiënten met decubitus graad 2, 3 of 4

Noemer: aantal gehospitaliseerde patiënten

Beschrijving decubitus categorieën:

  • decubitus categorie 2 = oppervlakkig huiddefect van de opperhuid. Het defect manifesteert zich klinisch als een blaar of een oppervlakkige ontvelling

  • decubitus categorie 3 = huiddefect met schade of necrose van de volledige huidlaag en onderhuids weefsel. Subcutaan vet kan zichtbaar zijn, maar bot, pezen en spieren zijn niet zichtbaar of direct voelbaar

  • decubitus categorie 4 = uitgebreide weefselschade met blootliggend bot, pezen of spieren. Necrose aan hiel of achterhoofd, deze necrose kan zich ook presenteren als een blauwe, zwarte verkleuring onder een intacte huid

Streefwaarde

Decubitus wordt gemeten op afdelingen waar een risico op het ontstaan van decubitus bestaat. Het streefdoel is om de prevalentie van decubitus zo laag mogelijk te houden. Dus hoe lager de indicator hoe beter.

Toekomst

In 2022 werkten we aan het aligneren van onze indicatoren op deze van het Vlaams Instituut voor Kwaliteit van Zorg (VIKZ). Zo zorgen we ervoor dat de werklast bij onze leden beperkt blijft: hetgeen ze naar VIKZ sturen, versturen ze tevens naar VznkuL.

Maar omdat onze werkgroep decubitus ook de preventiemaatregelen bij risicopatiënten in kaart brengt, is onze registratie ruimer. Deze bijkomende indicatoren werden in het najaar 2022 verder geoptimaliseerd. De testregistratie startte in juni 2023. VIKZ ontving onze definities voor de preventiemaatregelen.

De indicatorenfiche werd geactualiseerd met nieuwe definities en de nieuwe categorieën decubitus.